сандық есептеу машинасы

(Цифровая вычислительная машина)

электрондық есептеу машинасы. Белгілі жүйемен бірқатар арифметикалық логикалық (қисындық) тапсырмаларды (қосу, алу, көбейту, бөлу, т.б.) шешуге арналған с.е.м.. С.е.м. есептеу барысында нәтижелерін өзі салыстырады, міндетті шешуге арналған керекті шартты таңдап алады және басқа логикалық операцияларды алдын ала белгіленген бағдарлама бойынша жүргізеді. Үздіксіз әрекет ететін С.е.м-ның өзгешелігі – кодпен берілген кейбір санау жүйесіндегі (екілік, үштік, ойдың, т.б.) сандармен жұмыс істейді. Санаудың екілік жүйесіндегі сандарды кодтау жиі жүргізіледі. С.е.м-ның негізгі элементтері: кіргізуші, арифметикалық, есте сақтағыш, бақылаушы, шығармашы қондырғылар, сондай-ақ басқару мен стандарттық элементтер қондырғысы. С.е.м. әр түрлі мәліметтерді өңдейді, кестелер құрастырады (көп есептеуді және дәлдік керек ететін), сондай-ақ логикалық қорытындылар шығарады. С.е.м. әмбебап, арнаулы, хабарламалық және басқарушы болып бөлінеді.